Yargı’nın layık olduğu yüksek güvenilirliğe erişebilmesi için mensuplarının hizmette liyakatini sağlamak; tüm organları ile hakim, savcı, avukat ve sair yargı görevlilerinin topluma kaliteli hizmet vermekteki performanslarını ölçmek ve değerlendirmek şarttır. Hizmetin kalitesini belirleyen unsurların toplumun ve tüm paydaşların katılımı yoluyla belirlenmesi, objektif ve genel kabul gören karşılaştırılabilir kıstas ve ölçütler getirilmesi zorunludur. En başında, yargı’nın bütün kurum ve unsurlarının evrensel belgelerde kabul edilen Bağımsızlık; Tarafsızlık; Hesap Verirlik ve Şeffaflık; Dürüstlük ve Bütünlük; Öngörülebilirlik, Kesinlik ve Belirlilik; Eşit Muamele ve Ayrımcı Olmama; Yeterlilik, Ehliyet ve Özen; Mesleğe Yaraşır Tutum, Görünüş ve Davranış; Etkinlik ve Verimlilik temel yargı ilkelerine uygun olarak hizmet verdiği ortaya konulmalıdır. Ancak, bu temel ilkelere uyum yetmez; bunlardan ayrıca; 1) Hizmetin yargı unsurlarınca verildiğinin, adalet hizmetinin bilirkişiler, müfettişler, idari görevliler, polis ve emniyet güçlerine emanet edilmediğinin; 2) Hizmeti veren hakim, savcı, avukat ve diğer tüm adli görevlilerin konularında bilgili, yaptıkları önemli işe ehil, tecrübeli ve yetkin olduklarının; 3) Yargılamalarda uyuşmazlık konusu olaydaki maddi gerçeğin tam ve doğru olarak ortaya çıkarıldığının, dilekçeler, bilirkişi görüşleri ve yargı kararlarının mutlaka maddi gerçeğe dayandığının ve ona uygun olduğunun; 4) Yargılamaların tarafların maddi, hukuki ve usuli olarak eşit imkanlara sahip olması – yani silahların eşitliği – sağlanarak ve çekişmeli olarak yapıldığının; 5) Yargı hizmetlerinin toplumun ihtiyacına cevap verecek şekilde yapılandırılıp, çeşitlendirildiğinin; 6) Yargı’nın her aşamada, her unsur ve bir bütün olarak etkin ve verimli olarak hizmet verdiğinin; 7) Yargı hizmetlerinin, avukat ücretleri, mahkeme harçları ve sair giderler de dahil olmak üzere makul maliyetlerle verildiğinin; 8) Hizmetlerin makul süre ve hızda verildiğinin; 9) Yargısal süreçlerin basit ve kolay anlaşılır, tüm yargısal işlem ve kararların belirli, öngörülebilir ve öğretici olduğunun; 10) Fakat, adaletin “mutlaka” gerçekleştirildiğinin ve hız, maliyet ve sair hiç bir sebeple adaletten asla ödün verilmediğinin, gösterilmesi, bunların her birisine ilişkin kıstasların detaylandırılması; her bir yargı unsurunun gerçekleştirmekle görevli olduğu hususlardan sorumlu tutulması, liyakat – performanslarının ölçülerek değerlendirilmesi, sonuçlarının kamuoyu ile paylaşılması suretiyle demokratik, medeni ve gerektiğinde hukuki yollarla hesabının sorulması gerekir. Süreçteki eleştiri ve geri bildirimler ışığında her daim daha iyi’ye daha ileriye götürülerek gözbebeğimiz bir kurum haline getirilmelidir. Mehmet Gün